به گفته او، شرایط امروز صنعت بیمه کشور، به ویژه در حوزه اتکایی، هرگز با پیش از دهه ۹۰ و آغاز اعمال تحریم ها علیه صنعت بیمه، قابل مقایسه نیست. «محمد رضا خوش کیش» درباره شرایط بیمه گران اتکایی و آینده آن با خبرنگار پایگاه خبری خرد و کلان به گفت و گو نشسته است.

تحریم ها باعث خروج بیمه گران اتکایی خارجی از بازار ایران شد و در نتیجه، ریسک بیمه ها به طور کامل اکنون در داخل کشور توزیع شده است. گفته می شود میزان ریسک پذیرفته شده توسط شرکت های بیمه گر به حدود ۹ برابر تولید ناخالص داخلی رسیده است. آیا این خود یک ریسک بزرگ برای صنعت بیمه نیست؟

با اعمال تحریم های ظالمانه علیه اقتصاد کشورمان، یکی از اولین تحریم ها، علیه صنعت بیمه اعمال و باعث شد شرکت های اتکایی بین المللی از پذیرش ریسک بیمه گران ایرانی خودداری کنند.

با این حال، اعمال این تحریم ها باعث افزایش قدرت تحلیل و بالارفتن ظرفیت فنی کشور در حوزه اتکایی نیز شده است و در کنار ایجاد چالش تمرکز ریسک در کشور، افزایش قدرت اکچوئری، افزایش توانایی فنی، افزایش قدرت انتقال تجربیات و بالارفتن ظرفیت اتکایی کشور نیز حاصل شده است.

با ایجاد صندوق کم اثر کردن تحریم ها در بیمه مرکزی و نیز ایجاد شرکت های جدید اتکایی، ریسک عدم حضور بیمه گران اتکایی خارجی مدیریت شد، به گونه ای که عملا در زمان رفع یا کاهش تحریم ها و نیز ایجاد ارتباط بیشتر با کشورهای هم سو و همراه، قدرت فنی کشور در حوزه اتکایی افزایش چشمگیری را تجربه می کند.

آثار این فرایند نیز در مذاکرات ایجاد همکاری با بیمه گران اتکایی کشور روسیه و نیز تاسیس شرکت بیمه مشترک با کشور سوریه مشهود بود.

به طور کلی، عملکرد فنی و توانایی های کنونی بیمه گران اتکایی ایرانی، در سنوات قبل از سال ۱۳۹۱ و شروع تحریم ها، غیر قابل اجرا بود، اما در یک دهه گذشته، صنعت بیمه کشور توانایی مدیریت همه ریسک های بزرگ کشور را داشته است.

آیا برای پایان دادن به وضع موجود، راه حلی وجود دارد؟

راهکار مقابله با این تحریم ها، در یک دهه گذشته اجرایی شده است. صنعت بیمه به طور کامل خدمت اتکایی در کشور را مدیریت و راهبری کرده است و اکنون امکان استفاده از ظرفیت اتکایی کشورهای دوست و ایجاد ارتباط قوی فی ما بین برای انتقال ریسک و نیز ایجاد شرکت های جدید اتکایی هم وجود دارد.

همکاری حرفه ای و ایجاد بستر و فرصت در حوزه کشورهای خلیج فارس نیز در حال پیگیری است که ظرفیت بسیار خوبی برای بازار اتکایی کشور خواهد بود.

یکی از نگرانی های کنونی صنعت بیمه، وقوع حوادث فاجعه آمیز است که زلزله تهران در صدر آن قرار دارد. به نظر شما در صورت وقوع چنین حادثه ای، امکان جبران خسارات آن توسط شرکت های بیمه وجود دارد؟

اتفاقات و حوادث طبیعی بزرگ مانند زلزله تهران که بر اساس احتمالات، امکان وقوع آن وجود دارد، می تواند یکی از چالش های امروز صنعت بیمه کشور باشد. البته در صورتی که صنعت بیمه کشور با بیمه گران اتکایی بین المللی هم قابلیت همکاری داشت، باز هم زلزله تهران یک چالش محسوب می شد.

انشاالله که زلزله تهران رخ نمی دهد، ولی به نظر من صنعت بیمه به همراه ظرفیت اتکایی کشور، همراه با صندوق دور زدن تحریم حتی با کمک بیمه مرکزی هم توان جبران خسارت کامل چنین حادثه ای را نخواهد داشت و قطعا بار اصلی جبران چنین فاجعه ای بر عهده دولت خواهد بود.

با وجود توسعه همکاری های بین المللی ایران در دوره جاری و برقرار ارتباط با کشورهای عضو بریکس و پیمان شانگهای، آیا می توان از این ظرفیت برای توسعه ظرفیت های بیمه ای استفاده کرد؟

قطعا حضور ایران در پیمان های بین المللی و افزایش همکاری با شرکت های بزرگ اتکایی و بیمه ای این کشورها در انتقال ریسک و همکاری در حوزه اتکایی و تبادل ریسک، موثر خواهد بود. حضور و پیگیری بعضی بیمه گران حوزه کشورهای CIS، چین، روسیه و سوریه نشان دهنده توسعه این همکاری هاست.

همان طور که گفتم، تحریم ها باعث افزایش توانایی صنعت بیمه در حوزه اتکایی و ایجاد ظرفیت های جدید در کشور شده است و اکنون صنعت بیمه و شرکت های بیمه اتکایی از کوچک ترین فرصت همکاری، بالاترین ظرفیت بهره برداری و انتقال ریسک را ایجاد می کنند.

به طور کلی، بالا رفتن توان فنی و اکچوئری صنعت بیمه به ویژه در حوزه اتکایی طی یک دهه گذشته، قدرت مذاکره و کارایی قراردادهای اتکایی را افزایش داده است.

کشور ما ایران نسبت به کشورهای منطقه، دارای سابقه ای طولانی تر در حوزه بیمه گری است، به گونه ای که سابقه همکاری ایران با بیمه گران اتکایی بزرگ و بین المللی به بیش از نیم قرن می رسد. حضور پیش کسوتان بزرگ اتکایی در کشور و انتقال تجربیات آن ها به جوان های فعال و علاقه مند و نیز ایجاد فضای تحریم همزمان با بالارفتن ظرفیت نگهداری در داخل، باعث شده است که متخصصان توانمند و فعال به صحنه بیمه گری اتکایی وارد شوند و این به غنای فنی بیمه اتکایی کشور افزوده است.

به نظر شما بزرگترین خطری که فعالیت بیمه اتکایی در کشور را تهدید می کند، چیست؟

به نظر من مهمترین خطری که بیمه اتکایی و البته کل صنعت بیمه را تهدید می کند، نرخ های غیرفنی و رقابت های ناسالم است. به عنوان مثال، نرخ بیمه آتش سوزی در زمان حاضر نسبت به زمان نرخ گذاری دستوری، حدود ۸۰ تا ۹۵ درصد کاهش یافته است. این شرایط برای بیمه های باربری، مهندسی و مسئولیت هم وجود دارد و این کاهش غیرفنی نرخ ها، صنعت بیمه کشور را با زیان انباشته و کاهش قدرت خدمات دهی مواجه می کند.

نرخ های غیرفنی به شرکت های بیمه اتکایی نیز انتقال می یابد و باعث کاهش ذخایر فنی و توان رقابت شرکت ها در درازمدت می شود.